آیه 39 سوره زخرف

از دانشنامه‌ی اسلامی

وَلَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ

[43–39] (مشاهده آیه در سوره)


<<38 آیه 39 سوره زخرف 40>>
سوره :سوره زخرف (43)
جزء :25
نزول :مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و (ای ستمکاران، پشیمانی) هرگز در آن روز به حال شما سودی ندارد، زیرا در دنیا ظلم کردید، که امروز با شیاطین البته در عذاب دوزخ شریک هستید.

و [به آنان گویند: امروز این گفتگو و آرزوی دوری از شیطان] هرگز به شما سودی نمی دهد؛ زیرا [در دنیا] ستم ورزیدید [و] اکنون همه با هم در عذاب مشترک خواهید بود؛

و امروز هرگز [پشيمانى‌] براى شما سود نمى‌بخشد، چون ستم كرديد؛ در حقيقت، شما در عذاب، مشترك خواهيد بود.

چون ستم كرديد آن روز پشيمانى سود نكند و هر دو در عذاب شريك باشيد.

(ولی به آنها می‌گوییم:) هرگز این گفتگوها امروز به حال شما سودی ندارد، چرا که ظلم کردید؛ و همه در عذاب مشترکید!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

‘Today that will be of no avail to you. As you did wrong, so will you share in the punishment.’

And since you were unjust, it will not profit you this day that you are sharers in the chastisement.

And it profiteth you not this day, because ye did wrong, that ye will be sharers in the doom.

When ye have done wrong, it will avail you nothing, that Day, that ye shall be partners in Punishment!

معانی کلمات آیه

«إِذْ»: چرا که. به علّت این که. «أَنَّکُمْ»: بیان علّت عدم نفع است. یعنی: لِأَنَّ حَقَّکُمْ أَن تَشْتَرِکُوا.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


حَتَّى إِذا جاءَنا قالَ يا لَيْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ «38»

(همراه بودن شيطان ادامه دارد) تا زمانى كه (مجرم در قيامت) نزد ما آيد (و به شيطان همدم خود) گويد: اى كاش ميان من و تو فاصله مشرق و مغرب بود، چه بد همنشينى بودى.

«1». طه، 14.

«2». حجر، 9.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌8، ص: 456

وَ لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ «39»

(ولى به آنان گفته مى‌شود) امروز (آرزوى دورى از شياطين) براى شما سودى ندارد چرا كه ظلم كرديد، شما (با شياطين) در عذاب مشتركيد.

نکته ها

مجرمان در قيامت آرزو مى‌كنند كه لااقل در جهنّم از شياطين دور باشند، ولى قرآن مى‌فرمايد: آنها در عذاب هم با شياطين شريكند و از هم جدا نمى‌شوند.

پیام ها

1- ندامت‌ها در دنيا مى‌تواند ثمربخش باشد ولى در آخرت جز حسرت سودى ندارد. يا لَيْتَ‌ ...

2- روز قيامت كه پرده‌ها كنار مى‌رود بسيارى محبوب‌ها منفور و پندارها باطل مى‌شوند. «يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ حَتَّى إِذا جاءَنا»

3- در قيامت، شياطين با آدميان محشور مى‌شوند. «يا لَيْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ»

4- هم‌نشينان دنيا، هم‌نشينان قيامت خواهند بود. فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ‌ ... فَبِئْسَ الْقَرِينُ‌

5- قرين بودن با شيطان در روز قيامت خود نوعى عذاب است. «فَبِئْسَ الْقَرِينُ»

6- اعراض از ذكر خدا كه زمينه سلطه شيطان است، ظلم به خويش و انبياست. «إِذْ ظَلَمْتُمْ»

7- برخلاف زندان دنيا كه سختى زندان عمومى كمتر از انفرادى است، در قيامت عمومى بودن عذاب هيچ سودى ندارد. لَنْ يَنْفَعَكُمُ‌ ... أَنَّكُمْ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ‌

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ (39)

وَ لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ‌: و هرگز فايده ندهد شما را امروز اين تمنا، إِذْ ظَلَمْتُمْ‌:

چونكه واضح شد كه شما ستم كرديد بر نفسهاى خود و عدم نفع اين تمنا، أَنَّكُمْ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ‌: به جهت آنست كه شما هستيد در عذاب جهنم شريك شدگان به سبب آنكه در سبب عذاب، شريك يكديگر بوديد.

و حضرت امير المؤمنين عليه السلام فرمايد: در جهنم هر كس مقرون به شيطانى است كه قرين او است. در يك طرف انسان، شيطانى بسته مى‌شود، و در طرف ديگر سنگى از كبريت، و در ذيل خطبه فرمايد: و بدانيد آنكه نيست براى اين پوست نازك صبر بر آتش جهنم، پس رحم كنيد بر نفسهاى خود.

بدرستى كه آزموده‌ايد نفوس خود را در معصيتهاى دنيا، پس ديده‌ايد جزع يكى از كسان خود را از خارى كه به او رسد و لغزشى كه خون آلود سازد او را و ريگ‌

جلد 11 - صفحه 474

بسيار گرم كه بسوزاند او را، پس چگونه باشد حال وقتى كه باشد بين دو طبقه از آتش در حالتى كه همخوابه سنگ سوزان باشد «اشاره به عذاب جسمانى» و همنشين شيطان «اشاره به عذاب روحانى» «1».

تتمه:

تفسير برهان- ابو حمزه ثمالى از حضرت باقر عليه السلام در تأويل اين آيه فرمايد: نزلت هاتان الايتان هكذا حتى اذا جاءنا يعنى فلانا و فلانا يقول احدهما لصاحبه حين يراه يا ليت بينى و بينك بعد المشرقين فبئس القرين فقال اللّه لنبيه قل لفلان و فلان و اتباعهما لن ينفعكم اليوم اذ ظلمتم ال محمد حقهم انكم فى المشتركون.

نازل شد اين دو آيه اينچنين تا اينكه هر دو به محضر ما آمدند يعنى فلان و فلان مى‌گويد يكى از آن دو رفيق خود را وقتى ببيند او را، اى كاش بين من و ميان تو دورى مسافت مشرق و مغرب بود كه من تو را نمى‌ديدم، پس بد همنشين بودى تو، پس خدا فرمايد پيغمبر خود را بگو به فلان و فلان و پيروان آن دو نفر را هرگز نفع ندهد شما را امروز، چونكه ظلم نموديد آل محمد حق ايشان را به جهت آنكه شرك داشتيد در آن. «2»


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ (36) وَ إِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ (37) حَتَّى إِذا جاءَنا قالَ يا لَيْتَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ (38) وَ لَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ (39) أَ فَأَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ أَوْ تَهْدِي الْعُمْيَ وَ مَنْ كانَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ (40)

ترجمه‌

و هر كس چشم بپوشد از ياد خداى بخشنده آماده ميكنيم براى او شيطانى را پس او برايش همنشين است‌

و همانا آنها باز ميدارندشان از راه و گمان ميكنند كه آنها هدايت يافتگانند

تا چون آيد نزد ما گويد ايكاش بود ميان من و تو فاصله مشرق و مغرب پس چه بد همنشينى هستى‌

و هرگز سود ندهد شما را امروز چون ستم كرديد آنكه در عذاب با يكديگر شركت دارانيد

آيا پس تو ميشنوانى كران را يا راه مينمائى كوران را و كسى را كه باشد در گمراهى آشكار.

تفسير

هر كس در تحصيل لذّات دنيا كوشيد و از ياد خدا و نظر در آيات او چشم پوشيد خداوند شيطانى را از جنس جن يا انس آماده و مهيّا ميفرمايد براى گمراه كردن او باين معنى كه واميگذارد او را باختيار شيطان و مانع نميشود از نفوذ اراده آن ملعون در او و دور نميكند او را از آن شخص منغمر در لذّات براى آنكه اين شخص باختيار خود خود را از قابليّت عنايت الهى انداخته و در نتيجه شياطين با اين اشخاص نزديك و مأنوس و همدم و همنشين ميشوند و آنها را

جلد 4 صفحه 604

به وساوس و حيل از راه حق و حقيقت باز ميدارند بطوريكه در عين ضلالت و گمراهى خودشان را مهتدى و راه يافته بحق و حقيقت ميدانند و آن شياطين با اين گمشدگان هميشه هستند تا آن گم‌گشته يا او با شيطانش چون جاءانا بصيغه تثنيه نيز قرائت شده است در محضر عدل الهى و موقف حشر حاضر ميگردند آنوقت آن بيچاره متنبّه ميشود كه چه بد رفيق و مصاحبى داشته و آرزو ميكند كه بين او و رفيقش فاصله ميان مشرق و مغرب بود چون مشرقين از باب تغليب اراده مشرق و مغرب از آن ميشود و اين آرزو را برفيقش اظهار مينمايد و ميگويد چه بد رفيقى بودى او هم لابد جواب ميگويد من تو را مجبور ننمودم تو خودت بد جنس بودى كه سخن خدا و پيغمبر را نشنيدى و بحرف من گوش دادى ولى خداوند اينجا ذكر نفرموده فقط ميفرمايد هر دو بايد بسوزيد و اينكه با يكديگر ميسوزيد براى شما نفعى ندارد و تسلّاى خاطرى از تعميم عذاب براى شما حاصل نميشود چون كفر كه بدترين ظلم است عذابش هم شديدترين عذاب‌ها است كه مافوق ندارد و در روايت قمّى ره از امام باقر عليه السّلام اين دو آيه با اوّلى و دوّمى و تبرّى يكى از آن دو از ديگرى و حكم خداوند باشتراك آن دو و اتباعشان در عذاب براى ظلم بآل محمد صلى اللّه عليه و اله تطبيق شده است و در آيه اخيره خداوند حبيب خود را مخاطب فرموده بر سبيل تعجّب ميفرمايد آيا كسى را كه بواسطه اعراض از استماع كلام حقّ كر شده و ديگر حرف حساب بگوشش فرو نميرود تو ميتوانى شنوا نمائى يا كسيرا كه براى منصرف شدن از فكر و ذكر خدا كور شده و در وادى حيرت و ضلالت واضح و آشكار ميگردد تو ميتوانى راهنمائى نمائى بيش از اين خود را بزحمت مينداز كه ما هر كار بخواهيم بكنيم ميتوانيم و ميكنيم وظيفه تو فقط ابلاغ است كه عمل مينمائى ديگر مسئوليّتى براى تو نخواهد بود.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ لَن‌ يَنفَعَكُم‌ُ اليَوم‌َ إِذ ظَلَمتُم‌ أَنَّكُم‌ فِي‌ العَذاب‌ِ مُشتَرِكُون‌َ (39)

و هرگز نفع‌ نمي‌بخشد ‌شما‌ ‌را‌ امروز چون‌ ظلم‌ كرديد بخود محققا ‌شما‌ ‌با‌ قرناء ‌خود‌ ‌در‌ عذاب‌ شركت‌ داريد.

وَ لَن‌ يَنفَعَكُم‌ُ اليَوم‌َ لن‌ ‌براي‌ نفي‌ تأبيد ‌است‌ ‌يعني‌ هرگز ‌الي‌ الابد هيچ‌ گونه‌ نفعي‌ ‌بر‌ ‌شما‌ ندارد ‌هر‌ چه‌ ‌ يا ‌ ليت‌ بگوئيد و ‌ يا ‌ حسرتا و ‌ يا ‌ ويلتنا و آرزوي‌ مراجعت‌ بدنيا و ‌هر‌ چه‌ ‌با‌ شيطان‌ و اكابر ‌خود‌ مخاصمه‌ كنيد و ‌هر‌ چه‌ ‌از‌ ملائكه‌ عذاب‌ و مالك‌ جهنم‌ درخواست‌ كنيد هيچ‌ فائده‌ ندارد فَذُوقُوا العَذاب‌َ بِما كُنتُم‌ تَكفُرُون‌َ‌-‌ آل‌ عمران‌ آيه 102، انعام‌ آيه 30‌-‌ فَذُوقُوا العَذاب‌َ بِما كُنتُم‌ تَكسِبُون‌َ‌-‌ اعراف‌ 37‌-‌ و ‌در‌ بسياري‌ ‌از‌ آيات‌ ديگر.

إِذ ظَلَمتُم‌ ‌خود‌ ‌به‌ ‌خود‌ ظلم‌ كرديد ‌که‌ ‌خود‌ ‌را‌ ‌در‌ معرض‌ ‌اينکه‌ عذاب‌ انداختيد و ظلم‌ ‌به‌ انبياء و ائمه هدي‌ و علماء اعلام‌ و مؤمنين‌ نموديد و بالاتر ‌از‌ همه‌ ظلم‌

جلد 16 - صفحه 31

بدين‌ و شرايع‌ اسلامي‌ و فرمايشات‌ الهي‌.

أَنَّكُم‌ فِي‌ العَذاب‌ِ مُشتَرِكُون‌َ تمام‌ ‌شما‌ كفار و مشركين‌ و ضالين‌ و معاندين‌ و مخالفين‌ و منكرين‌ ضروريات‌ دين‌ و مذهب‌ و مبدعين‌ ‌با‌ شياطين‌ و كفره جن‌ و ‌با‌ رؤسا و اكابر و مضلين‌ ‌در‌ قعر جهنم‌ ‌در‌ عذاب‌ شركت‌ داريد.

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 39)- ولی این آرزو هرگز به جائی نمی‌رسد، و میان آنها و شیاطین هرگز جدائی نمی‌افتد، لذا در این آیه می‌افزاید: «هرگز این گفتگو و ندامت امروز به حال شما سودی ندارد، چرا که شما ظلم کردید، و در نتیجه همه در عذاب مشترکید» (وَ لَنْ یَنْفَعَکُمُ الْیَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّکُمْ فِی الْعَذابِ مُشْتَرِکُونَ).

باید عذاب این همنشین سوء را با عذابهای دیگر برای همیشه ببینید.

و به این ترتیب امید آنها را در مورد جدایی از شیاطین برای همیشه مبدل به یأس می‌کند و چه طاقت فرساست تحمل این همنشینی؟!

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

منابع